سلول شناسی
مباحثی بسیار ویژه و دقیق با ما همراه باشید
پيسكولوژی ىسیتولوژی
پيسكولوژى
سیتولوژی
#یاخته یا #سلول
(به فرانسوی: #Cellule)،
سلول -یاخته -سیتوپلاسم
یاخته واحد بنیادین ساختاری و کارکردی همه جانداران (ارگانیسم‌های موجودات زنده) است و به صورت بافت سازمان می‌یابد. سلول کوچکترین واحد زندگی (حیات) است و آن ها اغلب “بلوک های زندگی” نامیده می شوند. مطالعه سلول ها، زیست شناسی سلولی است.
نظریه یاخته‌ای یا سلولی که در سدهٔ پانزدهم میلادی پدید آمد می‌گوید که همه جانداران از یک یا چند سلول تشکیل شده‌اند، همه یاخته‌ها از یاخته‌های پیشین پدید می‌آیند، همه کارکردهای زیستی یک جاندار در درون سلول‌ها انجام می‌گیرند. این واحدهای بنیادی حاوی اطلاعات وراثتی لازم برای سامان دادن به کارکرد سلول و انتقال اطلاعات به نسل‌های آینده نیز هستند. سلول‌های بدن موجودات پریاخته‌ای در برخی بافتها مانند پوست با پیوند میان‌یاخته‌ای به هم متصل می‌شوند.
انواع یاخته بر اساس وضعیت:
پروکاریوت: سلول‌هایی که به علت نداشتن دیوارهٔ هسته، مواد هسته‌ای در سیتوپلاسم پراکنده شده‌است و هسته مشخصی ندارند. مانند باکتری‌ها و جلبک‌های سبز – آبی
یوکاریوت: سلول‌هایی که هستهٔ آنها غشایی دارد که آن را در بر می‌گیرد و هستهٔ مشخصی دارند. مانند گیاهان، جانوران، قارچ‌ها و آغازیان.
یاخته_پیکری یا سلول‌های سوماتیک (به انگلیسی: Somatic cell)
به یاخته‌هایی گفته می‌شود که در پیدایش بافتها و اندامهای بدن نقش‌آفرینی می‌کنند. در برابر یاخته‌های پیکری، یاخته‌های جنسی هستند که به پیدایش کامه‌ها (گامتها) شامل نرینگی (اسپرم) و تخمک می‌انجامند.
یاخته‌های پیکری به همهٔ یاخته‌های جانداران چندیاخته‌ای به جز یاخته‌های جنسی و یاخته‌های زایشی و یاخته‌های بنیادی دگرگون‌نشده گفته می‌شود. یاخته‌های پیکری همهٔ اجزای اندامگان‌های پریاخته‌ای را تشکیل می‌دهند. بافت‌هایی در بدن مانند بافت‌های ماهیچه، کبد، استخوان، عصب، پوست و دیگر بافت‌های غیرجنسی همگی از یاخته‌های پیکری هستند.
برخلاف یاخته‌های جنسی مثل اسپرم یا تخمک که تک‌دسته هستند و یک دسته کروموزوم دارند یاخته‌های پیکری دودسته هستند و دو دسته کروموزوم دارند (یعنی یک دسته کروموزوم از پدر و یک دسته از مادر).
سلولهاى بدن انسان ( سوماتيك)، حاوى 46 كروموزم (23 جفت) مىباشد و هر كروموزم حاوى هزاران ژن وراثتى است. از آنجايى كه تعداد كروموزمهاى دريافتشده توسط جنين، نبايد بيشتر از تعداد كروموزمهاى والدين خويش باشد،
بنابراين بر خلاف تمامى تقسيمهاى سلولى كه در ساير نقاط بدن رخ مىدهد- و سلولهاى 46 كروموزمى (ميتوز) به وجود مىآيند- طى فرايند تقسيمى كه سبب نصف شدن كروموزم مىشود (ميوز)، سلولهايى با 23 كروموزم در سيستم جنسى مردان و زنان به وجود مىآيد؛
يعنى هر كدام از والدين، تنها 23 كروموزم (50 درصد كروموزمهاى انتقالدهنده صفات) را به فرزند (جنين) مىدهند. اين مسئله باعث مىشود كه تنوع و گوناگونى بسيارى در نسلهاى آينده رخ دهد و انسان مدام در حال دگرگونى و رشد و نمو متفاوت باشد. «1»
«1»چكيدهاى از ژنتيك، ژى. ال روسينيو، ص 88 و 89.
ژن ها
A
: هر سلول بدن حاوى 46 كروموزوم مىباشد.
B
: هر كروموزوم، نوار زنجير مانندى از دىاناى(DNA) مىباشد.
C
: وقتى كروموزوم را زير ميكروسكوپ الكترونى بزرگ كنيم، شبيه نردبان بلندى مىباشد كه پيچ خورده است.
D
: پله هاى نردبان دىاناى از چهار جفت باز به نامهاى آدنين(A) ، گوانين(G) ، سيتوزين(C) و تيمين(T) ساخته مىشوند، هر توالى از جفت بازها حاوى دستوراتى است كه توليد يك پروتئين خاص را فرمان مىدهد و اين توالى جفت بازها را اصطلاحا ژن مىنامند.
دیدگاه‌ها