کتاب توحید مفضل (ترجمه)
کتاب توحید مفضل ترجمه علامه مجلسى به زبان فارسى است كه در سال 1094 ق به دست ايشان ترجمه شده است.مصحح اين كتاب آقاى باقر بيدهندى مىباشد و پاورقىهاى آن توسط آيت الله محمدتقى شوشترى انجام گرفته است.
در اين کتاب توحید مفضل به بيان شگفتىهاى آفرينش انسان و جهان هستى پرداخته اند و از اين راه به اثبات آفريدگارى حكيم و دانا پرداخته اند.
در واقع اين كتاب املاى امام صادق( ع) بر مفضل بن عمر جعفى كوفى، يكى از اصحاب سرشناس و بزرگ آن حضرت مىباشد.
ساختار و محتواى کتاب توحید مفضل
توحيد مفضل از دير باز مورد توجه علما و بزرگان بوده و حتى به زبانهاى ديگر ترجمه شده است. و براى بهره گيرى فارسى زبانان علامه محمدباقر مجلسى آن را به فارسى ترجمه و نكات ارزشمندى را تحت عنوان« مترجم گويد» بدان افزوده است.
مىتوان ترجمه مرحوم مجلسى را شرحى مختصر و« مزجى» دانست كه باز شناختن سخنان شارح و متن، تنها با مقابله با اصل ممكن است.
كتاب توحید مفضل با مقدمه اى از مصحح آقاى باقر بيدهندى در باره علوم بىكران ائمه مخصوصا امام صادق( ع) كه در اين كتاب به روشنى نمايان است، و از مقام و بزرگداشت مفضل نزد ائمه صحبت شده است.
در اين ترجمه مقدمه اى از آيت الله شوشترى نقل شده است كه در آن از اهميت و جايگاه اين كتاب و بالخصوص امام صادق( ع) سخن مىگويد و امام را فردى دانشمند و نابغه معرفى مىكند.
وى مطالب اين مقدمه را از كتاب مغز متفكر جهان شيعه امام جعفر صادق عليه السّلام، كه بيست و پنج نفر از استادان دانشگاه اروپا و امريكا اصل انگليسى آن را نوشته اند و ذبيح الله منصورى به اين اسم آن را ترجمه كرده، نقل مىكند:
اولين كسى كه خبر به گردش زمين به دور خود داد امام صادق( ع) بود، و از قول اين كتاب نظريه هاى امام صادق( ع) را كه جزء اولين نظريات است، مىآورد كه امام صادق( ع) اولين كسى است كه عقيده به عناصر اربعه را كه مدت يك هزار سال غيرقابل تزلزل به نظر مىرسيد، متزلزل كرد آن هم وقت گفتنش اين نظريه را هنوز يك نوجوان نشده طفل به شمار مىآمد؛ ولى نظريه مربوط به هوا را بعد از آن كه به سن رشد رسيد و به تدريس شروع كرد، بر زبان آورد.
پريستلى با آن كه اكسيژن را كشف كرد، نتوانست بفهمد كه آن را مىسوزاند. و( لاوازيه) با آن كه قسمتهايى از خواص اكسيژن را با آزمايش استنباط كرد، نتوانست بفهمد كه آن گاز، سوزاننده آهن است؛ ولى امام صادق( ع) هزار سال قبل از او به اين موضوع پىبرد.
نظريه امام صادق( ع) مبنى بر آن كه تمام اجزاى باد( هوا) براى تنفس ضرورت دارد، از نيمه قرن نوزدهم به بعد، تا امروز تأييد شده است.
يكى از نظريه هاى امام صادق( ع) كه نبوغ علمى او را به ثبوت مىرساند، نظريه اى است كه راجع به انتقال بيمارى به وسيله بعضى از نورها، داده است. امام جعفر صادق( ع) فرمودند:
روشنائىهائى هست كه اگر از يك بيمار بر يك شخص سالم بتابد ممكن است، آن شخص سالم را بيمار كند.
در مباحث علمى مبحثى وجود ندارد كه امام صادق( ع) راجع به آن اظهار نظر نكرده باشد؛ از آن جمله راجع به نور ستارگان كه گفته:
در بين ستارگانى كه شب مىبينيم، ستارگانى هستند كه آن قدر نورانى مىباشند كه خورشيد در قبال آنها تقريبا بىنور است.
آيت الله شوشترى از آن كتب در اين مقدمه نقل مى كند كه امام صادق( ع) گفت دنيا منحصر به يكى و دو تا نيست و دنياهاى متعدّد وجود دارد. اين گفته امروز به طور غير قابل ترديد به ثبوت مىرسد، هزارها دنيا، چون دنياى خورشيدى ما از بين مىرود؛ ولى كوآزر باقى مىماند.
بعد از اين دو مقدمه، از علامه مجلسى ديباچه اى نقل مىشود كه در آن علت پيدايش كتب و جريانى كه بين مفصل و ابن ابى الوجاء درباره وجود خدا افتاد را نقل مىكند، بعد از اين مطالب، متن كتاب توحيد مفضل از به زبان علامه مجلسى ترجمه مىشود.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«ای مفضّل! در وضع مردم نابینا و آشفتگی کارهای ایشان بیندیش.
انسان کور جای پای خود را نمی‌داند و پیش روی خود را نمی‌بیند، میان رنگ‌ها و مناظر زشت و زیبا فرق نمی‌نهد، اگر گودالی پیش پایش قرار گیرد، یا دشمنی بر او شمشیر بکشد، متوجه نمی‌شود.
هیچ راهی برای انجام کارهایی چون نوشتن و تجارت و رنگ‌رزی ندارد و اگر فراست و تیز هوشی او نباشد، به سنگی که در گوشه‌ای افتاده، بیش نمی‌ماند.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.