[real3dflipbook id=’68’]
کتاب عبهر العاشقین
کتاب عبهر العاشقین به زبان فارسى، تألیف شیخ روزبهان بقلى شیرازى، در موضوع عشق و عاشقى از دید عرفانى است.
ساختار کتاب عبهرالعاشقین
کتاب، شامل یک مقدمه و ۳۲ فصل است.
« عبهر العاشقین»، کتابى است صوفیانه، مبتنى بر عشق
و به عبارت دیگر داستانى است از عشق صوفیانه. روزبهان، در حالات و مقامات خاصّ عرفانى، این کتاب را نوشته است.
وى، همانگونه که مى اندیشیده، سخن گفته و شاید موفق نشده است که بار دیگر در آن تجدید نظر کند.
در چنین حالى، آشکار است که لفظ فداى معنى مىشود، قواعد دستور زبان و فصاحت و بلاغت مهمل مىماند؛ این است سرّ خرده هایى که ممکن است از لحاظ فنون ادبى بر مندرجات این کتاب گرفت.
جمله ها و عبارتها تاب معانى لطیف و نغز و دلکش روزبهان نمى آورد.
گفتار او همچون گلى است که تا در دست بگیرید، پرپر مىشود و یا چون مادهاى کیمیاوى است که به مجرد رسیدن اندک حرارت بخار گردد.
زبان او، زبان احساسات است؛ زیبا و زیبایى را مىستاید و به هر دو عشق مىورزد.
در عبهر العاشقین، آیات قرآن( گاه تمام آیه و گاه بخشى از آن) مکرّر به کار رفته است.
احادیث قدسى و نبوى، مخصوصا احادیثى که مورد استفاده و علاقه صوفیان است،
در این کتاب بسیار آمده است و حتى بعضى از آنها مکرّر شده است.
امثال و حکم و کلمات بزرگان صوفیه( به عربى و فارسى) در این کتاب فراوان است. اشعار عربى و فارسى نیز مکرّر، مخصوصا در پایان هر فصل، به شاهد آورده شده. به نظر مىرسد که غالب رباعیات، در پایان هر فصل، از خود روزبهان باشد.
فصل و عنوان آن را به عربى آورده؛ مثلا گوید:« الفصل الرابع، فى فضیله المحبّین الذى یألفون الحسن و المستحسن و المحبوبین المستحسنین».
آوردن جمله ها و عبارتهاى مسجّع، از خصایص این کتاب است.
بنابراین، اصولا نثر عبهر العاشقین، نثرى است مرسل؛ مع هذا روزبهان، مى کوشد که مطالب بسیار را در عبارات اندک بگنجاند و به تعبیر ادبى، وى، در« ایجاز» کوشاست.
محتوا
مؤلف، در مقدمه کتاب، به زبان عربى با تعبیراتى متناسب با محتواى کتاب، به حمد و تسبیح خدا و صلوات بر اولیاء و محبین او پرداخته است؛
تعبیراتى همچون« الحمد لله الذى استأثر لنفسه المحبه و العشق فى ازلیته»،« فسبحان الذى استحق المجد و الثناء و الحمد و البقاء فى قدمه و دوام دیمومیته فشکر نفسه بنفسه اظهار عجائب صنایعه و غرائب بدایعه فالبسها انوار جماله و جلاله لارواح عشاق حضرته و…» و« صلى الله على خلیفته آدم بدیع فطرته و سراج نور جماله… و على رئیس مملکته محمد المجتبى بخلته… و على عشاق امته…»
این کتاب، مشتمل است بر سى و دو فصل که فهرست آنها در صفحات ۱۲- ۱۴ متن کتاب مندرج است.
مزایاى کتاب:
« عبهر العاشقین» چند مزیت دارد:
- یکى از متون فارسى قرن ششم است و همه متنهاى فارسى پیش از حمله مغول مغتنم و قابل توجه است؛
- یکى از نخستین کتابهایى است که در عشق صوفیانه و جمال پرستى به فارسى تألیف شده؛
- در این کتاب، شیخ روزبهان، کمتر به تتبع و اقتفاى پیشینیان پرداخته و بیشتر افکار عالى عرفانى و واردات قلبى خود را بیان کرده است؛
- براى فهم آثار عرفایى نظیر عطار، مولوى، عراقى، اوحدى کرمانى و حافظ مطالب کتاب حاضر بسیار ضرورى است.
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.