کتاب دفع المضار الکلیه عن الأبدان الإنسانیه یا دور ساختن هر گونه زیان از تن آدمیان

کتاب دور ساختن هرگونه زیان از تن آدمیان کتابی است رفیع که شیخ الرئیس ابن سینا در باب شیوه حفظ صحت و دفع ضررها و زیان‌های اشیاء و اموری که بطور روزمره اغلب بندگان خدا با آن سر و کار دارند نگاشته است

و طبق سخن شیخ الرئیس :

بر ارباب دانش پوشیده نیست که شرف آدمی بر دیگر موجودات به قدر دانش است و ادراک صحیح گاهی حاصل است که بدن به صحت باشد

و صحت تابع اعتدال مزاج و درستی اندام هاست و نگاه داشتن مزاج و اندام میسر نیست الا به رعایت اعتدال چیزی چند که بی آن نتوان بود و آن را ضروریات خوانند مانند هوا و غذا و حرکت و سکون و خواب و … که بی اینها زندگانی میسر نیست.

پس ناچار است حافظ صحت را که معنی مزاج و اعتدال بداند تا از افراط‌ ها  بر حذر تواند بود.

کتاب دفع المضار الکلیه عن الأبدان الإنسانیهدر واقع تحقیق و تصحیحی است از ترجمه کتاب تدارک انواع الخطا الواقع فی التدبیر الطبیب

ساختار و محتوا

اصل عربی این کتاب را ابن سینا در فاصله ی زمانی سالهای ۳۹۲ و ۴۰۳ هجری قمری در هفت مقاله (فی تعدید انواع الخطا ، فی الهوا، فی الحمام، فی الطعام، فی الماء والمشروبات، فی الحرکات و فی امر الاستفراغ )

و به درخواست وزیر دانش پرور علی ابن مامون خوارزم شاه یعنی ابوالحسن احمد ابن محمد السهلی نگاشته است که از نسخ خطی متعددی در کتابخانه های ایران و جهان قابل دسترس است.

نسخه مورد استفاده دکتر علیرضا عباسیان در حقیقت یک ترجمه سطر به سطر کتاب نیست،

بلکه همان گونه که مترجم کتاب در آغاز سخن آورده، نوعى ترجمه آزاد و همراه با توضیحات و مطالبى است که دانستن آنها را لازم دانسته است. به این لحاظ اگر این کتاب را در حد خود تألیفى از نو بدانیم، گزافه‌گویى نکرده‌ایم

مترجم بنا بر ذوق خویش، تغییراتى در هنگام ترجمه داده‌اند که در مقایسه با نسخه عربى چاپ دارالکتب العلمیه لبنان بارز به نظر مى‌رسد؛ از آن جمله که کتاب مقدمه‌اى دارد که بیشتر نوشته مترجم است

و با بخش اول کتاب شیخ الرئیس متفاوت است و اینکه شیخ مضرت چند چیز را پشت سر هم بیان کرده‌اند و آنگاه به ذکر شیوه تدارک و دفع مضرت آنها پرداخته، ولیکن مترجم پس از ترجمه هر مضرت، شیوه دفع آن مضرت را به دنبال آن آورده است.

در آخر کتاب – پیش از نمایه واژگان – لغت‌نامه‌اى جهت لغات دشوار آمده است که هرچند در آن شرح همه داروهاى مفرده نیامده است، ولیکن در مرکبات و لغات و اصطلاحات دشوار کمک‌کننده مى‌باشد

مطالعه این کتابها را به شما پیشنهاد می دهیم :

کتاب ترجمه و شرح حفظ الصحه شیخ الرئیس

کتاب مبادی الطب( شرح الموجز)