کتاب مثنوی هفت اورنگ

نورالدین عبدالرحمن

ابن نظام الدین احمد ابن محمد متخلص به جامی شاعر، موسیقی‌دان و ادیب قرن نهم هجری قمری است.

او در کودکی به همراه پدرش به هرات رفت و در آنجا با علوم متفاوت عصر همچون صرف و نحو، منطق، ریاضیات و تفسیر آشنا شد.

جامی

ابتدا با تخلص دشتی شعر می‌سرود اما بعد از مدتی لقب خود را به جامی تغییر داد.

جامی علت این کار ‌را اشاره به محل تولدش شهر جام و ارادتی که به «شیخ احمد جام» داشته است عنوان کرده است.

وی سپس با تصوف و صوفی‌گری آشنا شد  و در حلقه‌ی مریدان «شیخ نقشبندی» قرار گرفت و چنان در تصوف پیشرفت کرد که پس از فوت مرشدش، خلیفه‌ی نقشبندیه شد.

کتاب هفت اورنگ او نیز تحت تاثیر عقاید فرقه نقشبندیه سروده شده است.

 او نزد سلطان حسین میرزا بایقرا و وزیر فاضل او امیر علیشیر نوایی تقربی خاص داشت.

وی در محرم ۸۹۸ هجری قمری فوت کرد و در هرات با احترام فراوان به خاک سپرده شد.

از جامی بیش از چهل اثر و تألیف سودمند و گرانبها به جای مانده است. معروفترین آثار او عبارت از هفت مثنوی به نام “هفت اورنگ” است.

ساختار کتاب مثنوی هفت اورنگ :

هر هفت منظومه یادشده، در قالب مثنوی سروده شده‌اند که قالبی مناسب روایت داستان‌های حماسی، تاریخی، عاشقانه و اندرزگونه.

سه منظومه از این میان، عاشقانه‌های تمثیلی است، مشتمل بر:

یوسف و زلیخا، لیلی و مجنون و سلامان و آبسال.

مثنوی‌های سلسله الذهب، سبحه الابرار و تحفه الاحرار راوی داستان‌هایی آموزنده‌اند

و اسکندرنامه یا خردنامه اسکندری منظومه‌ای‌ست حماسی و آموزنده.

از آنجایی که هفت اورنگ بر اساس اندیشه‌های صوفیانه نوشته شده است، استعاره و نماد‌های عرفانی صوفیان به وفور در ابیات این کتاب آمیخته شده است.

اما جامی برای اینکه مخاطب به راحتی با مطلب ارتباط برقرار کند مفاهیم عرفانی را در قالب تمثیل و داستان از زبان انسان‌ها و شخصیت‌های حیوانی روایت می‌کند.

مطالعه کتاب ذیل را به شما پیشنهاد می دهیم:

کتاب صدای بال سیمرغ