‏ کتاب بررسى متون طب شیعه در تاریخ پزشکى

به بررسى نقش مسلمانان و به ‏ویژه سهم بزرگ دانشمندان شیعه در تاریخ طب اسلامى اختصاص دارد.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از نویسنده آغاز و مطالب در ده فصل، تنظیم شده است.

در این اثر تکامل طب اسلامى و رشد فزاینده علم طب در دوران آل‏بویه و صفویه با بررسى آمارى مشخص گردیده و انحطاط علم پزشکى در دوران صفویه با ورود طب غربى به ایران بررسى شده است.

 محتوا

فصل اول

کتاب نگاهى است به تاریخ پزشکى.

نویسنده معتقد است اینکه علم پزشکى از میان کدام کشور یا چه اقوامى براى اولین بار پیدا شده است به روشنى معلوم نیست.

کتاب‏هاى تاریخ پزشکى قدیمى مثل:« طبقات الأطباء و الحکماء» تألیف ابن جلجل در سال ۳۷۷ ق( یعنى همزمان با کتاب« الفهرست»)،« عیون الأنباء» که به سال ۶۴۳ ق توسط ابن ابى اصی بعه نوشته شده،« تاریخ الحکماء» ابن القفطى متولد ۵۶۸ ق و بالاخره کتاب معروف« الفهرست» ابن ندیم نظریات نسبت مشابه یا نزدیک به هم در این مورد بیان داشته ‏اند.

در فصل دوم،

به چگونگى پیدایش این علم در تمدن اسلامى پرداخته شده است.

نویسنده معتقد است سکنه شبه جزیره عربستان در زمان ظهور دین اسلام، با وجود آنکه در بین دو تمدن بزرگ آن روزگار یعنى ایران و روم قرار گرفته بودند، خود از مظاهر تمدن آن عصر فاصله زیاد داشتند و جهل و بى‏سوادى بر آن منطقه مستولى بود.

در فصل سوّم،

استقلال علمى پزشکان مسلمان مورد بررسى قرار گرفته است. به اعتقاد نویسنده، به ‏رغم شرایط نامساعدى که خلفا براى مسلمانان و پیشرفت علمى آنان فراهم آورده و میدان فعالیت را در امر پزشکى به‏ طور کامل در اختیار غیر مسلمان‏ها قرار داده بودند، تمدن اسلامى که در آغاز شکوفائى و بالندگى خود قدرتى بیشتر از عوامل مخالف داشت زمینه‏ هاى مستعدى را براى رشد علوم مختلف، از جمله پزشکى، فراهم مى‏ کرد و مسلمانان با روحیه‏ اى تشنه آموختن  به مبارزه با مشکلات برخاستند.

عناوینى که در سایر فصول مطرح شده، عبارت است از:

نمونه‏ هاى دیگرى از پزشکان؛ دوران افول طب اسلامى؛ دیدگاه غربى ‏ها در مورد طب اسلامى؛ برخى از چالش‏هاى پزشکى جدید و نکاتى درباره متون طب شیعه.