کتاب دفاع از تشیع ( ترجمه الفصول المختاره للمفید)
مجالس در مناظرات ترجمه فارسى کتاب الفصول المختاره من العیون و المحاسن اثر شیخ مفید است، پیرامون مناظرات شیخ مفید درباره مباحث امامت، که توسط آقا جمال خوانسارى ترجمه گشته است.
محتوا کتاب دفاع از تشیع
سده چهارم تاریخ اسلام، سده اى پر جوش و خروش بود، پر جوش و خروش در سیاست، و پر جوش و خروش در علم. سیصد سال از ظهور اسلام می گذشت.
فلسفه یونان ترجمه شده بود. کتابهایى دیگر نیز در حوزه علوم مسلمین پا گذاشته بود. پیروان سیاستهاى گوناگون، سرتاسر ممالک اسلام را میدان تکاپوى خویش قرار داده بودند.
در حدیث و تفسیر کتابهایى تألیف شده بود. محدّثان و مفسران آراء خود را اظهار کرده بودند. کتابهایى در تاریخ اسلام، و تاریخ خلافت اسلامى، گردآورى شده بود، که پیشینه اسلام را، اگر چه با نقص و جانبدارى، پیش چشمها می گذاشت.
عقایدشناسان و متکلّمان به مکتبهاى خود شکل داده بودند. پایه هاى مذاهب فقهى ریخته شده بود، و مردم در پیروى از فقیهان دسته بندى شده بودند.
شهر بغداد در آن روزگار، به عنوان مهمترین مرکز علمى و سیاسى جهان اسلام به شمار می رفت و از ویژگی هاى خاصى برخوردار بود. آل بویه و حمدانیان که شیعه مذهب بودند، قدرت یافته و از دانشمندان شیعه حمایت می کردند یا حداقل از آن آزار و اذیتها که قبلا به شیعیان میرسید، جلوگیرى میکردند و این فرصت خوبى بود تا دانشمندان شیعه از حقانیّت مذهب امامیّه دفاع نمایند.
شیخ مفید این مسئولیّت بزرگ را در بغداد به عهده داشت و شاگردان برجسته اى از قبیل شریف رضى، سیّد مرتضى، شیخ طوسى، ابوالعباس نجاشى، قاضى ابوالفتح کراچى و… را تربیت نمود که هر کدام در دفاع از مبانى شیعه تلاشهاى چشمگیرى انجام دادند و از طرف دیگر شیخ مفید با بزرگان فرقه معتزله و اشاعره و مذاهب گوناگون اهل سنت و حتى فرقه هاى شیعه از قبیل زیدیه و اسماعیلیه به بحث و مناظره حضورى و شفاهى می پرداخت، که نمونه هاى آن را در کتاب ارزنده« الفصول المختاره» می بینیم.
استاد محمدرضا حکیمى می فرماید:
« الفصول المختاره کتابى است پر مطلب و مفید، بویژه از این نظر، که در آن، مناظره هاى بسیارى آورده شده است. و دیدن این مناظره ها، قدرت استدلال و شیوه« بحث مفید» را به نگهبانان حقایق اعتقادى، بخصوص طلاب جوان، می آموزد…».
آقا جمال خوانسارى نیز در مقدمه ترجمه اش می فرماید:
« مشتمل بر بسى از فوائد و معانى دقیقه و مناظرات لطیفه است و الحقّ هر بابى از آن بوستانى است پرگل و ریحان و روضهاى است، مزیّن به لاله نعمان و هر مجلسى از آن به زینت مملوّ از نکته هاى غریب تمام قدسى وطن و فکرهاى نازک جمله گل پیرهن…».
ارزش دیگر این کتاب این است که این گفتگوها، اختلاف نظر شیعه با معتزله را نشان مىدهد و برداشت غلط آدام متز- شرقشناس سوئیسى- را باطل می کند، چرا که او شیعه را وارث و ثمره معتزله می داند! چنان که می نویسد:
« از نظر عقاید و روش کلامى، شیعه وارث معتزله است و کم اعتنایى معتزلیان به نقلیّات از جمله مواردى بود که با مقاصد شیعه می ساخت. شیعه در قرن چهارم مکتب کلامى خاص نداشت و مثلا عضدالدوله که از فرمانروایان متمایل به تشیّع بود، طبق مذهب معتزله عمل مىنمود، از فرمانروایان قرن چهارم تنها فاطمیان شیعه بودند که به تصریح« مقدسى» در بیشتر مبادى با معتزله توافق داشتند…».
نام کامل کتاب« الفصول المختاره من العیون و المحاسن» است و همان طور که از دیباچه کتاب به دست مىآید، این کتاب برگزیده اى از مطالب دو کتاب شیخ مفید؛ یعنى کتاب« المجالس المحفوظه فى فنون الکلام» و کتاب« المجالس المحفوظه فى فنون الکلام» مىباشد.
البته از این دو کتاب اطلاعى در دست نیست جز اینکه خود شیخ مفید در کتاب« الافصاح فى الامامه» بحثى در باره آیه نزول سکینه( آیه ۲۶، سوره فتح) می کند و تفصیل آن را به کتاب« العیون و المحاسن» خود ارجاع مىدهد
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.