محصول به سبد خرید اضافه شد
0
۰ از ۵
(از ۰ نظر)

نسخه خطی کتاب تشریح الابدان

موجود
نام كتاب: تشريح الأبدان‏
پديدآور: ابن الياس شيرازى، منصور بن محمد
تاريخ وفات پديدآور: قرن 8 ق‏
نسخه خطی اصل کتاب  ترجمه تشریح الابدان
تشریح بدن انسان
برای دیدن و مطالعه کتاب اینجا کلیک کن
تعداد
%100
قیمت:
12000 تومان
تخفیف:
%100
قیمت:
0 تومان

« تشريح الابدان»

تاليف منصور بن محمد بن الياس شيرازى به زبان فارسى است.

اين كتاب در اصل بدون نام است و نسل‏هاى بعدى آن را« تشريح بالتصوير» يعنى كالبدشناسى مصور،« تشريح البدن»،« رساله در تشريح بدن انسان» آن ناميدند.( تاريخ پزشكى ايران، ص 374) اين رساله در سال 798 ق به اتمام رسيد و به امير زاده پير محمد بهادر خان تقديم شده است.

مؤلف انگيزه‏ اش را از نگارش اين اثر معرفت انسان دانسته است.( تشريح الابدان، ص 43)


اینجا کلیک کنید

ساختار تشريح الابدان

كتاب مشتمل بر يك مقدمه تحقيقى و متن اثر است. در مقدمه محقق در شرح حال مولف و آثار او، برخى نسخ خطى و شيوه تصحيح كتاب مطالب آمده است. متن كتاب نيز مشتمل بر پنج مقاله و يك خاتمه است.

گزارش محتوا:

علم كالبدشناسى از قديمى‏ترين شاخه‏هاى علم پزشكى است كه از گذشته ‏هاى دور به آن توجه مى ‏شده كه نمونه اين توجه نگارش كتاب تشريح توسط حكيم يونانى جالينوس است. جنين‏ شناسى براى پزشكان آن زمان، مسأله فوق ‏العاده پيچيده ‏اى محسوب مى‏شد، بنابراين تعجبى ندارد اگر تمام شرح‏ها و توصيف‏هاى آنان كمى پيچيده است.

نويسنده در حقيقت، مدعى است كه در يك سقط روز ششم، قلب و كبد و مغز قابل تشخيص است ولى جرجانى و بيشتر نويسندگان براى تكميل جنين طبق مراحلى كه در قرآن ذكر شده، سى روز لازم دانسته ‏اند.

جنين‏ شناسان پس از اين مرحله از آنچه اتفاق مى ‏افتاد بى ‏اطلاع بودند. نويسنده قلب را نخستين عضوى مى‏داند كه متكون مى‏ شود اگرچه اولين عضوى كه كامل مى‏گردد ناف است.

از مزاياى اين رساله وجود تصاويرى مربوط به هر فصل است. اين تصاوير كالبدشناسى در برخى نسخ خطى موجود از اين كتاب معمولاً از پنج يا شش عكس تشكيل شده ‏اند كه در تاريخ پزشكى به ويژه كالبدشناسى اهميت بسيارى دارد. اين تصاوير يك رشته طرح‏هايى هستند كه هر كدام يكى از دستگاه‏هاى مهم بدن را نشان مى‏دهد.

مقدمه نسبتاً مفصل كتاب، شامل يك بحث دينى درباره حكمت خلقت نوع انسان از طرف خداوند و استدلال بر اين‏كه است كه چه قسمت از اندامهاى بدن اول بار در رحم تشكيل مى‏شود.

در فصل اول كتاب استخوان‏ها تقريباً به طور مفصل مورد گفتگو قرار مى‏گيرند و تعداد آنها صرف‏نظر از استخوان‏هاى كنجدى و لامى، 248 عدد معرفى مى‏شود. اين عددى بوده كه كالبدشناسان اسلامى عموماً پذيرفته بوده ‏اند.

نويسنده در فصل دوم به شرح سلسله اعصاب مى‏پردازد. كالبدشناسان آن زمان اعصاب را چيزى شبيه به سرخ‏رگ‏ها و سياه‏رگ‏ها مى‏شناختند و اين سه را تنها تشكيلاتى مى‏دانستند كه به شكل پخش و پراكنده در سراسر بدن يافت مى‏شود؛ از اين‏رو نتيجه مى‏گرفتند كه وظايف آنها مى‏بايستى يكسان باشد و چون وريدها و شريان‏ها كه مجارى توخالى و عامل انتقال جوهر حياتى در بدن هستند، پس نتيجه مى‏گرفتند كه اعصاب تو خالى بوده و جوهر ذهنى را از مغز به ساير قسمت‏هاى بدن مى‏رسانند؛ مثلاً منصور مى‏نويسد:

« عصب‏هايى كه پيوندگاه بينايى را در مغز به وجود مى‏آورند وظيفه آن‏ها انتقال نيروى بينايى است. بقيه اعصاب خالى به نظر نمى‏رسند ولى حتى از درون اين‏ها هم نيرو عبور مى‏كند چنان‏كه آب از درون گل، و روغن از لابلاى بادام مى‏گذرد. تشريح كلى اعصاب به خوبى بيان شده است. البته اشتباهاتى هم هست ولى اين اشتباهات را فقط كالبدشناسان نسل‏هاى بعد مى‏توانستند تصحيح كنند.»

فصل سوم كتاب درباره عضلات است. در اين زمان عضلات هنوز نامگذارى نشده بود لذا منصور در اينجا به شرح كلى ساختمان يك عضله معرفى اشكال مختلف آن به صورتى كه با چشم غيرمسلح ديده مى‏شود و ذكر تعداد عضلات اكتفا مى‏كند. اين قسمت اخير، يعنى تعداد عضلات همواره مورد اشكال كالبدشناسان عرب بوده است كه در تعداد شمارش مجموع عضلات، نظريات مختلفى داده ‏اند. ابن ‏سينا مجموع عضلات را 570 ذكر مى‏كند و اغلب نظريات هم در حوالى همين عدد است.

فصل چهارم از وريدها و انشعابات آن سخن مى‏گويد. منصور در اين فصل به طور واضح نظريات ابن‏سينا را بيان مى‏كند. ابن ‏سينا وريدها را مشابه شريان‏ها مى‏داند با اين تفاوت كه از جگر منشأ مى‏گيرند و بدون ضربان هستند و براى پخش جوهر حياتى از كبد به اندام‏هاى بدن آفريده شده ‏اند.

منصور به تقليد از ابن ‏سينا عقيده داشت كه وريد شريانى كه امروزه وريد ريوى ناميده مى‏شود، تعداد آن در هر سمت بدن دو وريد است در حالى‏كه يك وريد بيش نيست و اين تعدد به خاطر مضاعف بودن وظايف آنهاست. يعنى بايد به منظور تغذيه هم خون را به قلب و هم به ششها منتقل كند. منصور، قلب را سه بطن مى‏داند و بطن كوچك مركزى قلب را( كه در حقيقت وجود نداشت) نام دهليز داده است و نيز اظهار مى‏دارد كه رأس قلب با استخوان مخصوصى محكم مى‏شود.

فصل پنجم اين رساله درباره شرايين و انواع آن است. وى در اين فصل به انواع سرخرگ‏ها و انشعابات آن با ذكر وظايف هر يك پرداخته است. منصور چون اغلب اطباى پيشين عقيده داشت كه اگر چه سرخ رگها حاوى مقدارى خون هستند ولى وظيفه مهم و اصلى آنها انتقال هوا و جوهر حياتى است. ضربان شريان‏ها را وابسته به ضربان قلب مى‏دانستند و عقيده داشتند كه قلب جدا شده مى‏تواند مدتى با نظم مخصوص خود بتپد.

مدتها پيش از آن جرجانى بيان كرده بود كه اگر قلب يك حيوان را بلافاصله پس از مرگ آن خارج كنند، در خارخ از بدن مدتى به انقباض و انبساط خود ادامه مى‏دهد و از اين حقيقت به خوبى چنين نتيجه گرفته بود كه عامل حياتى جداگانه ‏اى در درون قلب موجود است و همان وضع در مورد شرايين هم صادق دانسته بود.

فصل آخر به چيزى كه منصور آن را اعضاى مركب مى‏نامد اختصاص دارد. به‏طور خلاصه منصور در اين فصل از قسمت‏هايى گفتگو مى‏كند كه ما آنها را در برابر دستگاه‏ها عضو مى‏ناميم. هر چند كه در برخى موارد نمى‏توان اين چنين تمايزى را صادق دانست از جمله اين‏كه منصور قسمت‏هاى مختلف تشكيل‏ دهنده دستگاه ‏هاى كليدى و تناسلى را در رديف اعضاى مركب منظور كرده است.


اینجا کلیک کنید

هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “نسخه خطی کتاب تشریح الابدان”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

کالاهای مرتبط

رفتن به بالای صفحه

آشنایی با ما

کتابخانه دیجیتال اشارت جایگاه فرهنگی و علمی تخصصی در مجموعه بزرگ اشارت میباشد که با موجود نمودن انواع کتابخانه های موضوعی کتب کهن و بسیار نفیس را بصورت دیجیتال و الکترونیک منتشر نموئده و به اهل علم و معرفت ارائه مینماید .

ایران-تهران- ستارخان
تلفن: 02166561928

از ساعت ۸ الی ۱۸ -۰۲۱۶۶۵۶۱۹۲۸
با ما در تماس باشید

کلیه حقوق این سایت متعلق است به مجموعه بزرگ اشارت با مدیریت ایمان رضی زاده مشهور به حکیم رضی