کتاب گزیده کافی

« گزيده كافى» ترجمه كتاب« الصحيح من الكافى»، يا« زبدة الكافى» به قلم محمد باقر بهبودى است

كه در آن دسته ‏اى از روايات كافى را كه صحيح تشخيص داده برگزيده و پس از ترجمه با نام« گزيده كافى» در شش جلد عرضه كرده است.

ساختار:

كتاب شامل گزيده ‏اى از همه بخش‏هاى كافى( اصول و فروع و روضه) است.

مؤلف ابتدا احاديث برگزيده را با سلسله سند آورده و ذيل هر صفحه، به ترجمه آنها مبادرت ورزيده است.

عنوان كتاب و ابواب كافى به عربى همان است كه در اصل كتاب آمده ولى در فارسى بر اساس سليقه مترجم، تغيير يافته و وى بر اساس مفاد احاديث، آنها را عنوان‏ گذارى كرده است.

مترجم كوشيده تا ترجمه‏ اى روان و قابل فهم ارائه كند و ازاين‏رو، خود را چندان در بند واژه‏ ها نگه نداشته و گاه از تعابيرى خودساخته كه چندان رايج نيستند سود جسته است و خود اين، گاه باعث نقض غرض شده است.

كتاب با مقدمه ‏اى از مولف در باره‏ ى شيوه ‏ى گزينش احاديث و بررسى سند آنها و سير علمى برخورد با سلسله اسناد احاديث، آغاز شده است.

جلد اول  :

درباره ‏ى اصول دين و معارف و آداب است.

جلد دوم:

از طهارت و احكام بانوان و اموات و نماز، احاديثى را از كافى آورده، وارد مباحث فقه شده است.

همچنين بايد متذكر شد كه طرح و ترجمه اين مسائل، كاملاً جنبه آموزشى و تعليم دارد، و انسان را از تقليد آيات و مراجع بى‏نياز نخواهد كرد.

جلد سوم :

احاديث زكاه و روزه و حج و عمره را مورد شرح و ترجمه قرار داده است.

جلد چهارم :

ادامه مبحث حج و بحث معيشت است.

جلد پنجم :

درباره ازدواج و آشاميدنى‏ها است.

جلد آخر :

نيز مربوط به زيب و زينت و گلها و مانند آن است.

ملاحظات :

مرحوم كلينى چنين انديشيد كه با دقت و هوشيارى كامل و به ‏كار گرفتن تجربيات فنى و علمى، آنچه را صحيح و معتبر مى‏شناسد در يك مجموعه علمى و فرهنگى گرد آورد و در اختيار عموم بگذارد،

و آنچه را صحيح و معتبر نمى‏ شناسد و يا تكرار مكررات مى‏ بيند به عنوان زوائد از دسترس مردم دور نگهدارد.

لذا كمر همت بست و ظرف بيست سال كوشش و تلاش مداوم از لابلاى هزاران نسخه و صدها هزار حديث مسند و نامسند، 16 هزار حديث آن را انتخاب كرد

و مجموعه خود را به نام كافى به عالم تشيع تقديم نمود، بدين اميد كه جوابگوى مسائل اعتقادى باشد و بيانگر همه احكام شرعى گردد.

از اين رو بايد گفت: شيخ كلينى تنها پنج درصد احاديث را در كتاب كافى گرد آورده و نود و پنج درصد آن را زائد و مكرر يا جعلى و نامعتبر تشخيص داده است.

از بيانات شيخ كلينى اين طور مستفاد مى‏شود كه ايشان در شناخت حديث معتبر و سالم تنها معيار« رضا و تسليم» را به كار بسته است و از اين رو بود كه كتاب كافى از هر جهت مورد قبول و پذيرش قرار نگرفت، 

دانشمندان را از مراجعه به ساير مآخذ و جوامع بى‏نياز نكرد، چنان كه پس از تأليف اين كتاب باز هم فقها با اعمال ضوابط علمى و فنّى به بحث و تحقيق در احاديث كتاب كافى پرداختند.

آقاى بهبودى بعد از سى سال مطالعه مداوم و بعد از تجربيات فراوان در شناخت علل حديث، به انتخاب احاديث معتبر شيعه پرداخت

و با پيروى از سيره پيشينيان، يعنى با توجه به شرائط اعتبار، در متن و سند، احاديث معتبر كتب اربعه را به تشخيص خويش مشخص نمود.

اما احاديث هر كتابى را جداگانه تنظيم نمود، تا نام كتب اربعه برجا بماند و حق مؤلفان آن ضايع نگردد؛

البته با اين ويژگى كه عناوين كتب اربعه و شماره احاديث، به همان صورت اصلى منعكس شود، تا باز بينى و وارسى آن بر پژوهندگان و ناقدان آسان گردد.

در صحيح كافى، نخست با مراجعه به كتب رجال، راويان ضعيف و بد نام را مشخص نموده و روايات آنها را جدا كرده است،

سپس با مقايسه متون روايات صحيح السند با مضامين قرآن و سنت رسول خدا( ص) و امامان مذهب، احاديث تقيه‏ آميز و معارض با قرآن را مورد شناسايى قرار داده و كنار گذاشته است.

وى پس از جدا كردن اين‏گونه روايات از روايات صحيح الاسناد نهايتاً 4428 روايت را به عنوان صحاح قطعى كافى عرضه كرده است

و به اين ترتيب چنان‏كه گذشت ايشان در استخراج« صحاح» انتخابى خود به سيره متقدمان و متأخران هر دو نظر داشته است.

چنان كه در متن احاديث مشاهده مى‏شود و تاريخ اسلام و تشيع گواهى مى‏دهد، امامان شيعه، همواره با نام و كنايه شهرت داشته ‏اند.

به منظور حفظ اصالت ترجمه و رعايت تاريخ و هم براى شناخت ساير فرق و مذاهب كه مى‏ خواهند از راه ترجمه با حديث اهل بيت آشنائى پيدا كنند،

در ترجمه احاديث، همان عناوين تاريخى و مشهور صدر اول را براى امامان شيعه حفظ كرده است.