کتاب ترجمان الاشواق

کتاب ترجمان الاشواق

مشتمل است بر دیوان اشعار عربى محى الدین عربى، در زمینه عرفان ادبى و نظرى

کتاب، مشتمل است بر غزلیاتى عاشقانه و عارفانه که بیشتر با عباراتى مکنى و معقد همراه است و شرحى مبسوط و تا حدى دور از فهم از سوى نیکلسون.

بخش عربى کتاب یا ترجمان الاشواق( متن عربى)، داراى یک مقدمه و ۶۱ غزل( مترجم، تعبیر قصیده را به کار برده) است که برخى از آنها، مشتمل بر واژه‏ هاى دور از ذهن و عبارات داراى تعقید لفظى و معنوى است، لذا در پاره ‏اى موارد، درک مطلب سخت و دشوار می ‏باشد.

غزلیات، حداقل، سه بیتى و حداکثر، سى و هفت بیتى است. اولین غزل، چهار بیتى است.

عناوین پاره‏اى از غزلیات ابن عربى چنین است:

« اسقفه من بلاد الروم»( پیشواى عیسوى دختى، از بلاد روم)،

« تحیه مشتاق متیم»( درود عاشق دل‏داده و شیدا)،

« سلام على سلمى»( درود به سلمى)،

« زفرات مصعده»( ناله‏ ها و آه ‏هاى برخاسته)،

« لا عزاء و لا صبر»( نه پایدارى نه شکیبایى)،

« الاوانس المزاحمات»( همایش خوب‏رویان)،

« ربوع دارسه و هوى جدید»( سرزمین‏هاى کهن و عشق جدید)،

« رعود بین الضلوع»( رعدهایى در میان پهلوها)،

« لا تعجبى»( تعجب مکن)،

« تناوحت الارواح»( روان‏ها ناله سردادند)،

« شموس فى صوره الدمى»( خورشیدهایى به ‏صورت سنگ‏هاى منقوش)،

« المطوقه النائحه»( کبوتر طوق‏دار نوحه‏ گر)،

« روایه الصبا»،( حدیث باد صبا)،

« الجمل غراب البین»( شتر، کلاغ فراق و جدایى است)

« وعد الخود»( پیمان ماه‏رویان و پرده ‏نشینان).

(alt=”https://portalesharat.net/wp-content/uploads/2020/11/الاشواق.jpg”)

ترجمه و شرح کتاب ترجمان الاشواق

شرح ابیات چهارگانه:

۱- آنان:

عبارتند از مثل الهى که قلوب عارفان مشتاقانه شیفته و روانها شوریده آنند و بخاطر آنها عمال الهى به اعمال ایثار و فداکارى خود مى‏پردازند.

کدام قلب‏: اشاره به قلب کامل محمّدى است «ص» ازآن‏رو که محدود به مقامات نیست با وجود این مثل الهى مالک اویند و هر دو طالب یکدیگرند. مثل الهى قلب را مى‏طلبد و قلب آنها را، ولى مثل الهى نمى‏توانند به مالکیت خود بر قلوب آگاهى حاصل نمایند زیرا آنها به جوهر خود وابسته‏اند، همان گونه که قلب نیز چیزى جز ماهیت خود نیست.

۲- آنها کدام راه کوهستانى را پیمودند

۲- آنها کدام راه کوهستانى را پیمودند یعنى چون از دل من غایب شدند به دل کدام عارف درآمدند، راه کوهستانى دلالت بر مقام مى‏کند که ثابت است در مقابله با 

حال که فرار و گذرنده است.

۳- مثل الهى:

تنها در وجود بیننده، هستى مى‏یابند زیرا چون بیننده از خود هستى مستقلى ندارند.

۴- عشاق در میان دو امر متضاد سرگشته ‏اند:

زیرا عاشق با معشوق خود دمساز است و مى‏خواهد با او یکى شود تا آنجا که اگر معشوق خواست از عاشق جدا شود، عاشق در وضع بحرانى و سختى قرار مى‏گیرد.

قصیده دوم پیشواى عیسوى، دختى از بلاد روم‏

۱- در روز جدایى، آنان شتران سرخ موى را زین نکردند مگر در هنگامى که طاووسها را بر آنها بار نمودند.

۲- طاووسها را با نگاههاى کشنده و گیرا مى‏بینى، پندارى که هریک از آنها چون بلقیس در بالاى تخت مروارید نشسته است.

۳- هنگامى که وى در صحن آبگینه گام مى‏نهد خورشیدى است که بر روى سپهر در آغوش ادریس مى‏درخشد.

۴- هنگامى که با تیر نگاه مى‏کشد، با گفتار شیرین زنده مى‏کند، و چون مرده خویش به زبان زنده مى‏کند گویى عیسى است.

۵- دو ساق درخشانش تورات اوست، آن را مى‏خوانم و مى‏آموزم، گویى که موسى هستم.

۶- اسقفى است از دختران روم که فاقد زینت است که در او نشانه‏هایى از نور مى‏بینى.

۷- دوشیزه سرکشى است که کسى را با او انس و الفتى نیست و خلوتگاه خویش را جایگاه ذکر کرده است.

۸- همه دانایان کیش ما، «پیروان داود» دانشمندان یهود و نصارى را ناتوان و درمانده ساخته است.