کتاب أسرار الحكم
کتاب أسرار الحكم اثر جناب ملا هادى سبزوارى از متون فلسفى، عرفانى، كلامى و فقهى شيعه در سده سيزدهم هجرى است.
مؤلف كه از پيروان مكتب عرفانى و حكمت متعاليه ملاصدرا است، در اين كار بر مبناى اين مشرب، مجموعه اى از تعاليم و آموزه هاى دين و فلسفه و كلام و شريعت را طرح كرده است.
اين اثر از كتابهاى بين رشته اى است كه چهار دانش فلسفه، عرفان، كلام و فقه را در دو بخش حكمت نظرى و حكمت عملى سامان داده است.
در بخش حكمت نظرى، بر اساس معتقدات شيعه و با مشربى عرفانى- فلسفى از مباحث متداول كلام اسلامى شامل :
خدا شناسى، صفات و افعال خدا، خود شناسى و معارف نفس، معاد شناسى و نبوت و امامت بحث شده
در بخش حكمت عملى اسرار و حكمتهاى عبادات بيان گرديده است.
ساختار کتاب أسرار الحكم
سبزوارى حاصل انديشه هاى ناب عرفانى مطالعات خود را در کتاب أسرار الحكم
بيان كرده است
وی تصريح نموده كه لباب علم توحيد و اسما و صفات و آنچه در قلم و بيان قابل نوشتن است در خامه او جارى شده و نهايت تلاش خود را براى ساختار سازى عرفان شيعى به زبان فارسى انجام داده است.
وى براى نشان دادن اهميت حكمتها، معارف يقينى و اسرار عبادتها از اشعار لطيف شاعران و عارفان اسلامى نيز بهره گرفته است.
محتوا در کتاب أسرار الحكم
در بخش حكمت علمى و نظرى :
در کتاب أسرار الحكم خصوصيات اين نظام معرفتى با ترسيم ساختار توحيد و صفات الهى بر مبناى تعاليم فلسفى- اشراقى و روايى شيعه و ارتباط آن با خود شناسى كه مقدمه همه شناخته است ارائه شده و چارچوبى عرفانى از عقايد شيعه از توحيد تا معاد بيان گرديده است.
بخش دوم:
در کتاب أسرار الحكم به حكمت عملى و بازگويى رازها، علتها، اسرار و حكمتها و فوايد معنوى عبادات شامل حقايق معنوى طهارت، صلاه، زكات و صيام اختصاص يافته است.
در ابتداى اين بخش با چشم اندازى عرفانى از نقش بلوغ و عقل در ميان شرايط تكليف سخن رفته است.
از نظر سبزوارى تكليف، لطف الهى است و راز اين كه دختر زودتر از پسر در نظام عبادى اسلام مكلف شده در حقيقت ارتباط لطف و لطافت خدايى با روحيات و عواطف دختر است.
سبزوارى در هر مبحث، اشعارى نغز و عارفانه را با نكات و آموزه هاى معرفتى ممزوج مىكند.
وى حتى از اسرار علم حروف براى طرح اسرار عبادات بهره مى گيرد.
در باب طهارت چينش و رده بندى مباحث و موضوعات :
به همان ترتيبى كه در فقه آمده رعايت شده و نويسنده هر جا حقيقت عرفانى يا آموزه هاى معنوى به نظرش رسيده در تبيين مفاهيم و موضوعات باب طهارت مطرح كرده است.
وى ابتدا مسئله را طرح كرده سپس اسرار و حكمت و بعد تطبيق اين حكمتها با معارف عرفانى و نقل ابيات را آورده است.
از جمله در بيان اسرار آب مطلق و آب جارى:
آن را با عقل بسيط نفس كه خلاق معقولات نفسانى است، مرتبط دانسته و اين كه آب مضاف طاهر است اما مطهر نيست
به نظر سبزوارى به دليل اين حكمت است كه وقتى وجودات مقيده به ماهيت امكانيه مضاف شوند نمىتوانند همديگر را تكميل كنند.
وى آنگاه اسرار ديگر مطهرات را از قبيل ارض، نار، اسلام، انتقال، انقلاب و استحاله، گم شدن و ازاله توضيح مى دهد
و در جهت مقابل معتقد است نجاست دهگانه نيز هر كدام حامل رازى نهفته و باطنى هستند و بر قوه غضبى و شهوى كه نجاست معنوى و قذارت روحانى انسان را دارند و نيز ديگر قواى نفسانى قابل تطبيق مى باشد.
وى از آموزه هاى فلاسفه اى مانند ابن سينا و ارسطو و ملاصدرا و تعاليم قرآنى نكات ظريفى برداشت مى كند و در تبيين حقايق باطنى مسايل عبادى و معنوى از آنها استفاده مى كند.
سپس در باره اسرار معنوى وضو، غسل و تيمم و مناسبات اين پديده ها و تاثير آنها در تطهير باطن انسان را و نيز در باره نواقض طهارت و انواع آلودگى هاى معنوى بحث مى نمايد.
در مسايل و مفاهيم نماز و زكات و روزه هم همين مشرب را دنبال مىكند
مفاهيم عبادى را با قواى نفسانى تطبيق مىدهد و از طريق اين تطبيق ارتباط شريعت، طريقت و حقيقت را به دست مى آورد.
بهره گيرى از مفهوم اضافه اشراقيه، اسرار علم حروف، مفهوم وجودات امكانيه، مراتب عقل و نفس و مطلق و مقيد و رذيلتها و فضيلتهاى باطنى به وفور در خلال نكات و برداشتهاى عرفانى سبزوارى طرح مى گردد.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.