کتاب یک‏صدوپنجاه درس زندگى

اثر آیت ‏الله مکارم شیرازى، متن، ترجمه و شرح یک‏صدوپنجاه روایت از معصومین( ع) می ‏باشد که به زبان فارسى نوشته شده است.

ساختار

روش کار نویسنده بدین‏صورت است که ابتدا عنوانى براى هر روایت ذکر کرده و سپس ضمن اشاره به نص و ترجمه آن روایت، به شرحى کوتاه پیرامون هریک، پرداخته است.

اثر حاضر، در واقع گلچینى از احادیث، با ترجمه روان و شرح کوتاه است که می تواند نمونه ‏اى باشد از تعلیمات اسلام براى همه آن‏ها که می ‏خواهند این دین الهى را با یک مطالعه کوتاه، بهتر بشناسند.

 محتوا

به‏ منظور آشنایى با محتواى مطالب، به برخى روایات و شرح آن‏ها، به‏ صورت مختصر، اشاره می ‏گردد:

اولین روایت

از حضرت على( ع) است که فرموده ‏اند:

« آگاه باشید دانشى که در آن اندیشه نیست، سودى ندارد و تلاوت قرآن که در آن تدبر نباشد، نفعى نداشته و عبادتى که در آن تفکر نیست، بی ‏اثر است».

نویسنده در تشریح این روایت، به این نکته اشاره دارد که انباشتن مغز از فرمول‏هاى علمى، قوانین منطقى، اصول فلسفى و هرگونه دانشى، مادام که با اندیشه صحیح و جهان‏بینى روشن و آشنایى با اصول زندگى انسانى هماهنگ نباشد، بسیار کم اثر است؛

همان‏طور که خواندن آیات قرآن اگر با تدبر و دقت در عمق معانى آن همراه نباشد، تأثیر آن ناچیز است و عبادتى که نور تفکر و عقل بر آن نتابد، جسمى است بی ‏روح و فاقد آثار عالى تربیتى.

 روایت پنجم

امام صادق( ع) از نگرانى مؤمن از گناهان گذشته و همچنین از باقى‏مانده عمر خود، سخن به میان آورده است.

نویسنده معتقد است بارزترین نشانه ایمان، احساس مسئولیت انسان در برابر اعمالى است که انجام داده و احساس مسئولیت در برابر وظایف و تکالیفى که در پیش دارد.

 هفتمین روایت

امیرمؤمنان( ع) تنبلى و ناتوانى را به هم آمیخته دانسته که فرزندى به نام« فقر و تنگدستى» از آن دو متولد خواهد شد.

نویسنده نیز به این نکته اشاره نموده است که همه چیز در پرتو سعى و کوشش به دست آمده و تنبلى، سستى، ناتوانى و فرار از برابر حوادث سخت و مشکلات، چیزى است که با روح ایمان، هرگز سازگار نیست

و اینها، مولودى جر فقر در همه جهات- اقتصادى، اخلاقى و معنوى- نخواهد داشت، در حالى‏که مردم با ایمان، باید در تمام جهات، متکى به خود و بی نیاز باشند.

روایت نهم

امام صادق( ع) فرموده است:

هیچ کس بر دیگران برترى‏جویى نمی ‏کند و بزرگى نمی ‏فروشد، مگر به خاطر حقارتى که در درون وجود خود احساس می کند.

نویسنده در شرح این روایت، معتقد است که امروزه در پرتو تحقیقات روانشناسى و روانکاوى مسلم شده است سرچشمه تکبر و بزرگى فروختن بر دیگران، چیزى جز عقده حقارت نیست

و آن‏ها که مبتلا به این عقده هستند و از آن رنج مى‏برند، براى جبران کمبودهاى خود، متوسل به این وسیله غلط- یعنى خود را به‏ طور مصنوعى بزرگ نشان دادن- می‏شوند و از این راه بر حقارت اجتماعى خود می ‏افزایند و بیش از پیش خود را منفور می ‏سازند(

 روایت دوازدهم

پیامبر( ص) راست‏گویى و امانت را دو نشانه انسان واقعى معرفى کرده اند

نویسنده، به این نکته اشاره نموده است :

که با مطالعه مدارک اسلامى، این حقیقت روشن می ‏شود که دو نشانه قطعى مسلمان واقعى این است که راست‏گو و امین باشد

و با این‏که عبادات اسلامى برنامه‏ هاى عالى تربیتى هستند، ولى تنها اینها نشانه اسلام نیست، بلکه باید با راست‏گویى و امانت، تکمیل گردد

روایت چهل ‏وسوم

امیرمؤمنان( ع) فرموده‏ اند:

« حقیقت توحید پروردگار این است که ذات او را به وهم و تصور خود، محدود نسازى و ایمان و عدالت او در این است که هیچ کار او را متهم نکنى».

نویسنده در توضیح و شرح این روایت، این نکته را خاطرنشان نموده است:

که به همان اندازه که اصل وجود خداوند براى ما روشن و آشکار است و هر ذره‏ اى از ذرات این جهان، دلیل عظمت، قدرت، علم و توانایى اوست، به همان مقدار، حقیقت ذات او بر ما پوشیده است؛

زیرا او وجودى است نامحدود و چنان وجودى، بالاتر از درک محدود ماست، بنابراین باید ذات او را از هر چیز تصور می کنیم، بالاتر بدانیم و این حقیقت توحید است.

روایت هشتادم

امام جواد( ع) سفارش کرده است انسان پاى هر سخنى منشیند

و نویسنده نیز بر این عقیده است که سخن هرچه باشد و از هر کس باشد، اثر دارد و گوش فرا دادن به سخنان این و آن، معمولاً با تأثیر آن در دل آدمى همراه است

و از آنجا که هدف سخن‏گویان مختلف است، جمعى سخنگوى حقند و جمعى سخنگوى باطل؛ خضوع در برابر هر یک از این دو گروه، یک نوع پرستش است؛

زیرا روح پرستش همان تسلیم است، بنابراین آنها که به سخنان حق گوش مى‏دهند، پرستندگان حقند و آنها که به سخنگویان باطل گوش فرا مى‏دهند، پرستندگان باطلند.