کتاب راز ربانى( اسرار الوحى سبحانى)

کتاب راز ربانى( اسرار الوحى سبحانى)، به زبان فارسى، در شرح حدیث معراج است که بر اساس مشرب عرفان، توسط عزیز نفسى یا میر سید على همدانى نگاشته شده و به اهتمام حسین معلم به زیور طبع آراسته شده است.

ساختار

این کتاب، با نثرى ساده و روان و در عین حال زیبا و به دور از دشوارى‏ها و تکلفات لفظى و لغوى به رشته‏ ى تحریر درآمده است.

مؤلف، حدیث را به بخش‏هاى مختلف و جداگانه تقسیم کرده و هر بخش را ترجمه مى‏نماید، سپس با آوردن امثال و حکم و آیات و احادیث و حکایات صوفیان، به شرح آن مى‏پردازد.

کتاب، مشتمل بر ۳۴ حکایت است.

محتوا

محقق و مصحح کتاب، حسین معلم، در مقدمه، به توضیح آیه شریفه:«سبحان الذى اسرى بعبده لیلا من‏المسجد الحرام الى المسجد الاقصى الذى بارکنا حوله لنریه من آیاتنا انه هو السمیع العلیم»(الاسراء ۱)، تعریف حدیث و اقسام آن به اعتبار منبع و مأخذ صدور، حدیث قدسى، منابع و مآخذ حدیث قدسى مورد شرح، توضیحى در مورد نسخ کتاب، گزارش کار، تحقیق در مورد نام مترجم و شارح و اینکه نویسنده کتاب مورد بحث کیست، بیان اختلاف دو نسخه( نسخه س و نسخه میر)، پرداخته است.

مؤلف، در ترجمه و شرح بخش نخست حدیث، مى‏نویسد:

« حضرت رسالت صلى الله علیه و سلم، سؤال کرد از پروردگار خود در شب معراج که اى پروردگار من از اعمال کدام فاضل‏تر؟ مولى سبحانه و تعالى، خطاب فرمود که اى سید و اى سرور و اى بهتر و اى مهتر و اى قافله‏سالار انبیاء و اى مقتدا و معظم اصفیا، هیچ خصلتى از خصال پسندیده بر حضرت من که پروردگار عالمیانم، دوست‏تر از توکل و رضا نیست، زیرا سند قسمت، از عین حکمت خیزد و کار خود با دوست گذاشتن، علامت معرفت بود و شرط حقیقت ایمان، درست کردن نسق توکل است و…

وى، در جاى جاى کتاب خود، جملاتى کوتاه، زیبا و پرمحتوا را درج نموده است؛ جملاتى از قبیل:

سر دوستى دو چیز است: فرمان دوست را کمر بستن و کار خود را به دوست دربستن؛

چون دنیا روى به تو آرد، بدان که گناهى است تعجیل به عقوبت تو کرده است؛

عافیت، ده قسم است: نه، در نگاه‏داشتن زبان است و یکى، در عزلت؛

چون شکم سیر گردد، روح( نورانى)، چون نفس ظلمانى و تیره گردد و چون گرسنه گردد، تن( ظلمانى)، چون روح نورانى و سبک شود؛

نماز، میقات و محل مناجات دوستان است؛

هر که دعوى ولایت و دوستى حق مى‏کند و در تمناى مرگ نیست، دروغ‏گوى است.

فهرست عناوین کلى، از قبیل« مقدمه»،« متن کامل شرح رساله اسرار الوحى»،« متن کامل حدیث( عربى)»،« تعلیقات و توضیحات»،« فهرست‏ها» و« منابع و مآخذ»( غیر از متن رساله، بقیه مطالب، از محقق و مصحح کتاب، حسین معلم مى‏باشد)، در آغاز کتاب و« فهرست کلى آیات»،« فهرست احادیث عربى و فارسى»،« امثال و حکم»،« فهرست کلى اشعار»،« فهرست کلى اشعار عربى»،« ترکیبات و اصطلاحات متن»،« فهرست اسامى اشخاص» و« امکنه» در پایان آن ذکر شده است.