کتاب ترجمه  إحياء علوم الدين

أثر مؤيد الدين محمد خوارزمى  است. اين اثر، ترجمه كتاب« إحياء علوم الدين» به قلم أبوحامد محمد غزالى است.

مترجم در بيان انگيزه خود می ‏نويسد:

« در اواخر سال 620 ق، خدمت مؤيد الملك محمد فرزند فخر الملك ابوسعيد جنيدى رسيدم، إشارت فرمود كه« إحياء العلوم» را به پارسى ترجمه بايد كرد تا همگنان را از آن فايده باشد؛ چه، أكثر خلق از إدراك عبارات تازى قاصرند. آن حقايق و معارف در ذات خود مشكل است. چون عسرت تازى با آن ضم شود، تعذر إدراك و تعسّر دريافت تضاعف پذيرد. چون تحريك اين داعيه توفيق رحمانى و تأييدى يزدانى بود، إمتثال آن مثال و إرتسام آن إشارت واجب و لازم شناخته آمد و به جدى كامل و جهدى وافر، روى بدان آورده شد»( غزالى، 1386، ص 4).

تقسيم ‏بندى غزالى در« إحياء العلوم» كه كتاب را به چهار ربع تقسيم كرده:

عبادات، عادات، مهلكات، منجيات و هر ربع آن را مشتمل بر ده كتاب قرار داده و هر كتابش را به موضوعى از مباحث دين و اخلاق و فلسفه و عرفان اسلامى مختص نموده، در ترجمه فارسى آن نيز رعايت شده است.

مترجم، پيش از شروع در ترجمه، چهار فصل را به‏ عنوان مقدمه ذكر كرده است كه عبارتند از:

فصل اول

در حمد و دعا و مدح و ثناى پادشاه اسلام

فصل دوم

در محامد و شمايل صاحب أجل

فصل سوم

در حكايت حال اين ضعيف كه بدين كتاب تعلقى دارد

فصل چهارم

در ذكر آن قواعد كه در ترجمه اين كتاب رعايت يافته است.

اين ترجمه، ترجمه ‏اى تحت‏ اللفظى است و حتی ‏المقدور سعى شده از واژگان فارسى در معادل‏يابى استفاده شود. مترجم، در باره اين مهم می ‏فرمايد:

« در آن كوشيده آمده است كه بيشتر ألفاظ، پارسى باشد؛ مگر جايى كه يافته نشده است.